Wat is fijn stof?

Fijn stof is een verzameling van alle stofvormige luchtverontreiniging van dusdanige afmetingen dat ze inadembaar zijn. Fijn stof bestaat uit deeltjes met een diameter kleiner dan 10 μm, doordat ze zo klein zijn kunnen ze diep doordringen in de longen en schadelijk zijn voor de gezondheid. Deeltjes die een diameter groter dan 10 μm hebben worden voor een gedeelte in de hogere luchtwegen (neus) afgevangen. 

Met betrekking tot de fysische samenstelling zijn de meeste gebruikte fijn stof parameters gedefinieerd als PM10 (diameter kleiner dan 10 μm) PM2,5 (diameter kleiner dan 2,5 μm) en PM1 (deeltjes van 1 micrometer of minder)

Typische bronnen van fijnstof:

• Uitstoot door het verkeer, bijvoorbeeld roet uit dieselmotoren. Daarbij tellen ook dieselmotoren in (zee)schepen en locomotieven mee. Daarnaast ontstaat fijnstof door wrijving van remmen, afschuren van rubber banden en het wegdek

• Uitstoot door de industrie, bijvoorbeeld de metaalindustrie. Ook bij het storten en overslaan van bulkgoederen komt stof vrij

• Uitstoot door veebedrijven, door stro en gedroogde mest in stallen

• Uitstoot door elektriciteitscentrales

• Uitstoot uit woningen, bijvoorbeeld door een open haard, een houtkachel, een allesbrander, de barbecue alsmede door sigarettenrook

• Afkomstig van natuurlijke bronnen, bijvoorbeeld zeezout, of stof vanuit de bodem

Fijnstof en onze gezondheid:

De gevolgen van fijn stof (vooral van PM2.5) zijn uitgebreid onderzocht in de literatuur en er zijn ook heel duidelijke resultaten gevonden:

• Gestegen mortaliteit en ziektelast door kortstondige blootstelling aan fijnstofpieken

• Gestegen mortaliteit en ziektelast door langdurige blootstelling aan fijn stof

• Langdurige blootstelling aan fijn stof is een oorzaak van hart- en vaatziekten

• Langdurige blootstelling aan fijn stof leidt tot adervernauwing, miskramen

• Langdurige blootstelling leidt ook tot ademhalingsziektes bij kinderen

• Er is ook steeds meer bewijs dat langdurige blootstelling aan fijn stof gevolgen heeft voor de ontwikkeling van het zenuwstelsel (inclusief het brein)

• Er is ook steeds meer bewijs dat langdurige blootstelling aan fijn stof gevolgen heeft voor de ontwikkeling van diabetes

Europese richtlijn luchtkwaliteit en schonere lucht 2008/50/EG

Belangrijkste wettelijke basis inzake luchtkwaliteitsnormen. Het behandelt de polluenten zwaveldioxide (SO2), stikstofdioxide (NO2), stikstofmonoxide (NO),fijn stof (PM10 en PM2,5), lood (Pb),koolstofmonoxide (CO), benzeen en ozon

Deze richtlijn formuleert een strategie om in Europa:

•de luchtkwaliteit via gemeenschappelijke methoden en criteria te beoordelen;

•de schadelijke gevolgen voor de gezondheid van de mens en het milieu te voorkomen, te verhinderen of te verminderen;

•correcte informatie te verzamelen en de bevolking hierover in te lichten, onder andere door middel van informatie- en alarmdrempels;

•de goede luchtkwaliteit in stand te houden en die in andere gevallen te verbeteren.

De richtlijn bevat grenswaarden, alarmdrempels en streefwaarden.

download de 2008/50/EG richtlijn (.pdf)